AUDIO REO. Posłuchaj tekstu na podcaście. Czyta Paweł Sito.
Jedną z najciekawszych ekowiosek, jest Centrum Alternatywnych Technologii (Center of Alternative Technology; CAT) w Walii. Wybraliśmy się tam z grupą przyjaciół z Węgier w ramach corocznego spotkania przedstawicieli GEN (Global Ecovillage Network – Globalnej Sieci Ekowiosek), które to zawsze odbywa się latem.
CAT leży u podnóży malowniczych wzniesień. Miejsce od razu skradło moje serce. W wolnych chwilach robiłam spacery po rozległych przestrzeniach pełnych bujnej roślinności, polnych drogach i wioskach gęsto obsadzonych różnymi krzewami i drzewkami (rośliny są przyginane do ziemi i splatane tak, aby tworzyły urokliwe naturalne płoty).
Zakwaterowani zostaliśmy w parterowym długim budynku (jednym z tzw. eco cabins) zbudowanym z naturalnych materiałów, głównie z drewna, i pokrytym zielonym dachem. Od razu nam się spodobał – przypominał bajkowe domostwa z Hobbita Tolkiena. Byliśmy tam prawie tydzień i oprócz codziennych spotkań, na których odbywały się prezentacje ekowiosek biorących udział w zjeździe, oraz różnego typu dyskusji i spotkań w kręgu zwiedzaliśmy dość rozległy teren CAT, oglądając różne przykłady ekologicznych rozwiązań i technologii.
Wpadł mi w oko nieduży dom zbudowany z kostek słomy i gliny oraz pokryty dachówką ze zużytych opon samochodowych, do złudzenia przypominającą naturalny łupek. Wówczas, w 2004 roku, była to nowa technologia i dachówki sporo kosztowały, niemniej jednak warto było zobaczyć ciekawe wykorzystanie materiału z odzysku (co prawda nie biodegradowalnego, choć cieszy stuprocentowy recycling opon). Oprócz tego podziwialiśmy duży wiatrak generujący prąd dla tego miejsca, panele słoneczne i inne rozwiązania fotowoltaiczne, co było jak dla interesującą nowością.
Centrum Alternatywnych Technologii zostało założone przez dwójkę przyjaciół i
początkowo było projektem promującym ekologiczne uprawy warzyw oraz zrównoważony styl życia.
Wraz z rosnącym zainteresowaniem i przybywającymi członkami tworzącymi wspólną przestrzeń i społeczność przyszedł czas na rozwój i przekształcenie ekowioski w CAT. Oficjalne otwarcie miało miejsce w 1975 roku i od tego czasu Centrum przyjmuje zainteresowanych i zwiedzających praktycznie przez cały rok, wyłączając święta Bożego Narodzenia. Obecnie CAT promuje i prezentuje różne zrównoważone technologie, środowiskowe ekologiczne budownictwo, alternatywne systemy dla ścieków oraz biodynamiczne i permakulturowe ogrody.
Co to jest permakultura? W skrócie, za Wikipedią, gałąź projektowania ekologicznego, inżynierii ekologicznej i projektowania środowiska tworząca zrównoważoną architekturę siedzib ludzkich i samoregulujące się systemy rolnicze na wzór ekosystemów naturalnych. U nas, w Polsce, powstaje coraz więcej miejsc, w których założenia premakultury wdrażane są w projektowanie przestrzeni, przede wszystkim ogrodów, gdzie stosuje się wzajemne korzystne wpływy sąsiadujących ze sobą roślin oraz jak najmniej ingeruje się w glebę, np. nie przekopuje się jej ani nie pieli z chwastów, a przed sadzeniem przykrywa się określone miejsce kartonami i folią, tak by chwasty zgniły, i następnie wysiewa się nasiona lub wysadza sadzonki. Rosnące rośliny oraz ścieżki ściółkuje się, np. słomą. To tylko jeden z przykładów zastosowania permakultury w ogrodzie.
Inną ciekawą metodą jest sadzenie roślin w sprasowanej słomie. W jej kostkach wycina się otwory, które wypełnia się żyzną ziemią. W takich naturalnych doniczkach sadzi warzywa, np. pomidory i dynie.
Warzywa szybciej rosną: są oddzielone od gleby, nasłoneczniona kostka słomiana oddaje dużo ciepła, a jadalnym roślinom nie grożą chwasty, więc zbiory są wcześniej i są bardziej obfite.
Jedynym mankamentem metody jest dużo większe zapotrzebowanie warzyw na wodę, bo słoma i ziemia dość szybko w niej wysycha, jeśli lato jest słoneczne i suche.
Wracając do CAT. Uznaje się go jako wiodący projekt zrównoważonego rozwoju, który od lat promuje technologie przeciwdziałające ogólnoświatowemu ociepleniu klimatu, którego skutki coraz bardziej i boleśniej doświadczamy. Jako centrum szkoleniowe i edukacyjne prowadzi seminaria i kursy z zakresu zrównoważonego, ekologicznego stylu życia. Na terenie Centrum powstał imponujący budynek z dużymi przeszkleniami od południowej strony. Oprócz miejsca na wykłady znajduje się tam księgarnia, w której można nabyć książki z zakresu ekologicznego budownictwa, uprawy ziemi czy właśnie alternatywnych technologii dla domu i ogrodu oraz bioprodukty, np. kosmetyki naturalne. Najbliższe kursy w CAT to między innymi tworzenie ozdób świątecznych z gałązek wierzby (grudzień) oraz budowa pieca i toalet kompostowych (początek przyszłego roku).
Na terenie ekowioski żyje kilkadziesiąt osób, aczkolwiek na terenie oddzielonym od Centrum, aby miały spokój i poczucie prywatności. Bo CAT jest chętnie odwiedzane – od rządzących (ostatnio przez walijskiego ministra ochrony środowiska w ramach projektu Zero węgla w Walii, zakładającego ekstremalne zmniejszenie produkcji i emisji dwutlenku węgla do 2040 roku), po wycieczki szkolne i gości z całego świata. Co polecam wszystkim zwiedzającym Walię i zainteresowanym ekologią.
REO POLECA
